Eerlijk zeggen: heb je gelopen gisteren? Ik niet,” appt mijn vriend M. Tot zover de eerste poging om mijn eigen hardloopgedrag te laten beïnvloeden door dat van mijn sportieve vrienden. Als specialist in gedragsverandering in grote organisaties moet je toch ook in het klein bij jezelf experimenteren. De data liegen er namelijk niet om: gedragingen, ideeën en emoties zijn sociaal aanstekelijk. Dus waarom zou ik dat inzicht niet inzetten om mijn eigen gedrag ten positieve te hacken? Eerste doel: meer hardlopen. Probleem: net verhuisd naar de andere kant van het land. Voorlopige oplossing: mijn vrienden vragen om via social media hun voorbeeldgedrag aan me te laten zien.

Als dit lukt, kan ik dan mijn netwerk ook voor andere goede voornemens inschakelen? En wat kan ik leren van dit experiment voor klanten, voor bestuurders die positief gedrag willen verspreiden in hun organisatie?

Gedrag is aanstekelijk.

Maar anders aanstekelijk dan zoals een ziekte is.

Iedereen die weleens in een organisatie heeft gewerkt weet dat informele netwerken ook daar binnen hun effecten hebben op de manier hoe gedrag en informatie zich verspreiden. En dat sommige collega’s invloedrijker zijn dan anderen. En dat dat niet perse de formele leiders zijn.

Voormalig Yahoo (en tegenwoordig Microsoft) onderzoeker Duncan Watts vond niet zulke dramatische domino-effecten. Hij concludeert dat de analogie van sociale aanstekelijkheid met biologische ziektes, waar veel van de onderzoeksmodellen en onze volkswijsheid op gebaseerd zijn deels mank gaat. In de weerbarstige praktijk moeten ideeën en gedragingen namelijk veel meer vechten om de aandacht van personen, dan nieuwe virussen last hebben van menselijke immuunsystemen. We hebben fundamenteel andere modellen nodig om de verspreiding van prosociaal -en ander- gedrag te verklaren en actief te bevorderen, stelt Watts. En de grote belofte om die mechanismen van sociale beïnvloeding bloot te leggen komt volgens Watts van grote in-vivo experimenten op social media platforms, zoals de controversiële Facebook experimenten met de emoties van 700.000 gebruikers en het stemgedrag van 61 miljoen gebruikers. Over een ander Facebook experiment later meer.

Onderzoekers van Cornell University legden al twee mechanismen bloot voor het verspreiden van sociaal gedrag. Naast personen die zelf profiteren van sociaal gedrag (gelijk de positieve infectie-analogie) zijn ook degenen die anderen zich sociaal zien gedragen meer genegen om weer anderen te helpen. Dit laatste mechanisme hebben onderzoekers in ons eigen Groningen ook mooi aangetoond. Daar waren voorbijgangers meer geneigd om bijvoorbeeld iemand te helpen met gevallen fruit op te rapen als ze even daarvoor iemand rotzooi op hadden zien vegen.

Negatief gedrag is ook aanstekelijk. Kosten voor je bedrijf: 12.000 euro per zuurpruim per jaar.

Sfeer op de werkvloer kan snel verziekt worden door negatief gedrag. Google’s re:Work platform publiceert regelmatig over workplace (in)civility. Een van de gastauteurs, Christine Porath van de McDonough School of Business, vergelijkt het zuurpruimende, zuigende gedrag met een -jawel- ziekteverwekker. De meeste mensen realiseren zich niet hoe vatbaar ze zijn en in welke mate ze zelf drager zijn. Mensen die namelijk omgeven zijn door egoïsten leren intuïtief om zich egoïstisch te gedragen, zelfs als samenwerken gunstig voor ze zou zijn.

Een andere gastauteur, Dylan Minor van Harvard Business School, heeft berekend dat zogenaamde ‘toxische’ medewerkers een organisatie zo’n 12.000 euro kosten en de positieve topmedewerkers zo’n 5.000 euro winst opleveren. Dus een toxische collega veegt het voordeel van twee topmedewerkers zo van tafel.

Ook van negatief gedrag is het observeerderseffect gevonden -zoals dat in Groningen-, maar alleen als de personen die het gedrag vertoonden tot dezelfde groep als de observeerder behoorden, de zogenaamde ‘peer group’. Dan Ariely legt in de video hieronder zijn experiment uit, waarin studenten een test deden en niet alleen zichzelf een cijfer daarvoor mochten geven maar ook voor ieder goed antwoord zichzelf geld mochten geven. Een ingehuurde acteur speelde voor student en ‘fraudeerde’ duidelijk. Als hij een trui aan had met het logo van dezelfde universiteit als de andere studenten, dan fraudeerden de andere studenten ook. Maar als de acteur een trui aan had van een andere universiteit, dan fraudeerden de studenten juist minder. Je kopieert het gedrag van mensen waarmee je je identificeert en zet je juist af tegen mensen buiten je peer group.

Negatief gedrag is ook aanstekelijk. Kosten voor je bedrijf: 12.000 euro per zuurpruim per jaar.

Sfeer op de werkvloer kan snel verziekt worden door negatief gedrag. Google’s re:Work platform publiceert regelmatig over workplace (in)civility. Een van de gastauteurs, Christine Porath van de McDonough School of Business, vergelijkt het zuurpruimende, zuigende gedrag met een -jawel- ziekteverwekker. De meeste mensen realiseren zich niet hoe vatbaar ze zijn en in welke mate ze zelf drager zijn. Mensen die namelijk omgeven zijn door egoïsten leren intuïtief om zich egoïstisch te gedragen, zelfs als samenwerken gunstig voor ze zou zijn.

Een andere gastauteur, Dylan Minor van Harvard Business School, heeft berekend dat zogenaamde ‘toxische’ medewerkers een organisatie zo’n 12.000 euro kosten en de positieve topmedewerkers zo’n 5.000 euro winst opleveren. Dus een toxische collega veegt het voordeel van twee topmedewerkers zo van tafel.

Ook van negatief gedrag is het observeerderseffect gevonden -zoals dat in Groningen-, maar alleen als de personen die het gedrag vertoonden tot dezelfde groep als de observeerder behoorden, de zogenaamde ‘peer group’. Dan Ariely legt in de video hieronder zijn experiment uit, waarin studenten een test deden en niet alleen zichzelf een cijfer daarvoor mochten geven maar ook voor ieder goed antwoord zichzelf geld mochten geven. Een ingehuurde acteur speelde voor student en ‘fraudeerde’ duidelijk. Als hij een trui aan had met het logo van dezelfde universiteit als de andere studenten, dan fraudeerden de andere studenten ook. Maar als de acteur een trui aan had van een andere universiteit, dan fraudeerden de studenten juist minder. Je kopieert het gedrag van mensen waarmee je je identificeert en zet je juist af tegen mensen buiten je peer group.

Spread the love. Vertel verhalen van ‘collega’s zoals ik’ & just do it.

Wat kunnen mensen binnen bedrijven doen om positief gedrag te bevorderen en aanstekelijk te maken? Een aantal bedrijven steken ter inspiratie de loftrompet op over het integere gedrag van hun topmanagers of hun ceo’s intrinsieke inzet voor verantwoord ondernemen. Een recent onderzoek van Sean Martin testte wat voor effect dit soort verhalen had op de mate waarin nieuwe medewerkers – een grote groep trainees in een technologiebedrijf – zich later gedroegen volgens de waarden van het bedrijf en hoe vaak ze collega’s hielpen. Uitkomst: weinig tot geen effect. Behalve als er negatieve verhalen werden verteld over het gedrag van de topmensen. Dan hielpen de trainees elkaar minder. Wat meer effect had waren positieve en negatieve verhalen over het gedrag van ‘collega’s zoals ik’, de groep waarmee de trainees zich konden identificeren.

Social technology versnelt en versterkt ‘peer’-effecten.

“De afgelopen tien jaar hebben we een massale verandering meegemaakt in hoe wij mensen met elkaar communiceren. Social media hebben een explosie veroorzaakt van sociale signalen die we ons netwerk afgeven,” zei MIT professor Sinan Aral eind augustus tijdens een praatje in Amsterdam waar ik bij was. Aral is een expert op het gebied van ‘social contagion’ en beïnvloeding en werkt ondermeer met bedrijven als Facebook, Yahoo en Twitter. Juist door experimenten op dit soort kanalen met miljoenen -of zelfs miljard – mensen, ziet hij hoe ons gedrag doorklinkt in onze netwerken, hoe we naar elkaar kijken om te zien wat goed en slecht is.

In Amsterdam liet Sinan de fascinerende resultaten zien van zijn onderzoek voor Fitbit, een fitnesstracker-bedrijf, met de data van zijn 14 miljoen hardlopende klanten van vijf jaar, die elkaar via social media op de hoogte houden van hun prestaties. Een snoepwinkel voor liefhebbers van online-offline gedragsinvloeden als ik. Wat bleek? Zelfs vrienden en kennissen die duizenden kilometers van elkaar wonen beïnvloeden elkaar in hoe ver en hoe snel ze hardlopen. “Als jij een kilometer meer rent, dan zet dat je vrienden aan tot gemiddeld 300 meter verder rennen,” vertelde Aral. Daar kreeg ik -uw blogger dus- mijn lumineuze idee van om mijn vriend te vragen zijn hardloopgedrag te appen aan me. Een persoonlijke gedragshack gebaseerd op big data analytics van een MIT professor, dat moet toch goed komen?

Wat kan jij daar als toffe peer mee? Een kerstgedachte.

Laat ik deze longread nog stichtelijker eindigen dan de hele inhoud al is. Als iedereen een rolmodel is, dan kunnen wij allemaal anderen in het groot en in het klein aansteken met positief gedrag. Het is aan ieder van ons om zuurpruimerij, roddels, haat en andere onkerstige daden keihard tegen te gaan door respect, plezier en liefde te verspreiden. Nu, met vernieuwde big data formule! Laat je goede daden zien, goeie peren. Of licht andermans fijne daden voor duurzame business er lekker uit op jullie enterprise social network. Haal de gedragsverhalen op, zet ze in het zonnetje. Roep anderen op om meer te delen. Let it show, let it show, let it show! Maar denk dus na over welk gedrag van wie je aan wie laat zien.

En kom naar ons als je wil weten wie toch in jouw organisatie die invloedrijke collega’s met het juiste informele netwerk zijn om dat sneeuwbaleffect te starten.

Hoe ga jij je goede daden laten zien? Ik ga m’n peers op Facebook maar eens vragen om hun renverhalen te delen. Ik kan nog wel wat sociale invloed gebruiken.